Дијана Кладар: Одржливоста не е само пожелна, туку и неопходна

Владите, регулаторите и потрошувачите сè повеќе вршат притисок врз компаниите да се справат со еколошките, социјалните и ризиците од управувањето (ЕСГ ризици).

Автор: Дијана Кладар, адвокатка

Одржливоста веќе не е нешто што е пожелно, туку стана неопходност за светот на бизнисот. Владите, регулаторите и потрошувачите сè повеќе вршат притисок врз компаниите да се справат со еколошките, социјалните и ризиците од управувањето (ESG ризици). Притисокот врз компаниите произлегува од зголемената загриженост за климатските промени, социјалната правда и еднаквоста.

Климатските промени се едно од најголемите прашања на нашето време. Сè почести се рекордните температури, смртоносните поплави и разорните пожари. Овие настани не само што ги загрозуваат човечките животи и изворите на приходи, туку и ги нарушуваат синџирите на снабдување и предизвикуваат значителни финансиски загуби за компаниите. Со преземање соодветни мерки за одржливост, компаниите можат да ја намалат нивната изложеност на климатските ризици и да создадат поотпорен бизнис.

Покрај еколошките проблеми, се зголемува и чувството за социјални проблеми, правда и еднаквост. Ова вклучува обезбедување фер третман на вработените, поддршка на различноста и инклузивноста и решавање на прашањата за човековите права во синџирите на снабдување.

Кои се придобивките од одржливоста за компаниите? Првенствено има финансиска корист. Одржливите практики може да доведат до намалување на трошоците и заштеда во области како што е управувањето со енергијата и отпадот. Исто така, тие привлекуваат даночни олеснувања и стимулации и ги прават компаниите попривлечни за инвеститорите кои сè повеќе бараат одржливи вложувања.

Покрај тоа, одржливоста може да обезбеди маркетиншка предност. Неодамнешното истражување покажа дека две третини од северноамериканските потрошувачи би биле подготвени да платат повеќе за одржливи производи. Со промовирање на нивните одржливи практики, компаниите можат да се разликуваат од нивните конкуренти и да изградат посилни односи со еколошки свесните потрошувачи.

ЕСГ критериумите и одржливоста

ЕСГ критериумите можат да се поделат на еколошки, социјални одговорности и цели на управување, а тие стануваат сè поважни фактори на пазарот. Како што потрошувачите и инвеститорите ги ставаат одржливоста и етичките практики на прво место, компаниите кои им даваат приоритет на ЕСГ и воведуваат поодржливи деловни модели се поконкурентни. Тие имаат приоритет при изборот на инвестиции, но и нивните производи и услуги се посакувани од крајните корисници. Компаниите кои успешно ги насочуваат своите операции кон цели за одржливост можат подобро да се позиционираат во оваа нова средина.

Еколошките цели се однесуваат на влијанието на компанијата врз природната средина, вклучувајќи ги јаглеродниот отпечаток, енергетската ефикасност и користењето на ресурсите. Целите на општествената одговорност се однесуваат на влијанието на компанијата врз општеството, вклучувајќи го нејзиниот третман кон вработените, доставувачите и клиентите, како и нејзиното вклучување во заедницата. Целите на менаџментот се однесуваат на внатрешното управување и процесите на одлучување во компанијата.

Одржливите практики привлекуваат даночни олеснувања и стимулации и ги прават компаниите попривлечни за инвеститорите кои сè повеќе бараат одржливи вложувања.

Како да се вклучат ЕСГ во работењето?

Постојат различни начини на кои компаниите можат да ги инкорпорираат целите на ESG во нивните операции. Еден пристап е да се развијат политики и цели за ESG кои се вклопуваат во севкупната мисија и вредности на компанијата. Друг пристап е да се интегрира ESG во процесите на донесување одлуки и метрика за изведба, како што се процените на работата на вработените и критериумите за избор на доставувачи.

ЕСГ инвестициски бум

Инвестирањето во ESG добива поголема популарност, а има неколку трендови кои вреди да се следат во овој контекст. Сè повеќе компании ставаат акцент на прашањата за ESG, а инвеститорите повеќе се заинтересирани да инвестираат во такви компании. Истражувањето покажа дека 89% од институционалните инвеститори сега ги земаат предвид факторите на ESG кога донесуваат одлуки за инвестирање, што е повеќе од 84% во претходната година.

Инвестирањето во ESG се заснова на идејата дека инвеститорите не мора да се фокусираат само на финансиските перспективи на компанијата, туку и на нејзината способност да дејствува одговорно во општеството. Ова ја вклучува нејзината способност да се усогласи со прописите за животната средина, да биде општествено одговорна и да има ефективен систем за управување.

Екоманипулацијата и лажна одржливост

Екоманипулацијата (greenwashing) е практика на прeтерување на еколошките аспекти на производите или услугите, со што се создава впечаток дека тие се поеколошки отколку што всушност се. Оваа практика може да биде збунувачка за потрошувачите кои сакаат да направат одржлив избор, но не знаат како да препознаат погрешни тврдења.

Норвешката асоцијација ѝ ја додели првата награда за зелено перење на „Заландо“, а во Германија новинарите открија како ги мамат своите потрошувачи. Компанијата лажно ја промовираше својата одржливост пред потрошувачите, тврдејќи дека ќе стане првата одржлива онлајн-платформа и дека враќањето и испораката стануваат климатски неутрални. Се покажа дека тоа не е така, туку дека стоката за која тврдеше дека ќе биде „внимателно третирана и вратена во продажба“ всушност се носи на депониите.

ЕУ и законодавните рамки

Европската Унија се обидува да воспостави регулаторна рамка за ESG за да се осигури дека корпорациите се одговорни пред нивните акционери и средината во која работат.

Новата регулаторна рамка, воведена во јули 2021 година, ги вклучува Регулативата за усогласеност со одржливи инвестиции (Sustainable Finance Disclosure Regulation - SFDR) и Директивата за објавување одржливо вложување (Corporate Sustainability Reporting Directive - CSRD). SFDR има цел да обезбеди дека фондовите, менаџерите на средства и другите инвеститори обезбедуваат информации за тоа како нивните инвестициски производи се усогласени со одржливите цели. CSRD бара од корпорациите да обелоденат податоци за нивните ESG перформанси, како и влијанието на нивните активности врз животната средина и општеството.

Оваа нова регулатива врши поголем притисок врз корпорациите да бидат транспарентни во нивните деловни практики и да се занимаваат со прашања како што се климатските промени, човековите права и различноста. Дополнително, регулаторната промена ги охрабрува корпорациите да вклучат ESG во нивните деловни модели за да обезбедат одржливо работење.

Дополнително, ЕУ разви Стандарди за известување за одржливост (European Sustainability Reporting Standards - ESRS) за да им помогне на компаниите да известуваат за нивната одржливост и за ESG практиките на стандардизиран и транспарентен начин. Стандардите на ESRS покриваат широк опсег на теми, вклучувајќи климатски промени, биодиверзитет, човекови права и управување. Од компаниите што работат или имаат значајни операции во ЕУ ќе се бара да известуваат за нивните практики за одржливост.

Клучните придобивки од спроведувањето на ESRS за бизнисите вклучуваат:

• Зголемена транспарентност: стандардите на ESRS им помагаат на компаниите да објавуваат јасни и точни информации за нивната одржливост и за ESG практиките.
• Споредливост: Стандардите на ESRS овозможуваат споредливост меѓу компаниите од истата индустрија или сектор.
• Зголемена вредност за засегнатите страни: Компаниите кои се фокусираат на практиките на ESG можат да остварат дополнителна вредност за нивните засегнати страни, како што е подобар имиџ и зголемена веројатност за добивање поддршка од инвеститорите.
• Управување со ризик: Стандардите на ESRS можат да им помогнат на компаниите подобро да ги разберат и да управуваат со ризиците поврзани со практиките за одржливост и ESG.

Иако стандардите на ESRS во моментов не се обврзувачки, Европската Унија очекува тие наскоро да станат законски обврски. Затоа, компаниите ќе мора да се приспособат на новите барања за известување за одржливост во наредните години.