Осврт: Подемот на климаворите

 

 

Секој залак храна или голтка пијалак што го внесуваме е повлекување од природните ресурси на планетата. Во текот на целиот процес од фарма до виљушка, храната бара енергија за да се одгледува, преработува, пакува, транспортира и да се продава. Годинешната тема на Денот на планетата Земја (22 Април) – „Обнова на нашата Земја“ (Restore our Earth) ја истакна неопходноста од зајакнување на критичната врска меѓу системите за храна, здравјето на планетата и изборот на потрошувачите.

 

Медиумското известување за климатската криза вообичаено се фокусира на следната генерација електрични возила или на локално рециклирање. Притоа, се забележува отсуство на фокус на влијанието на глобалниот систем за храна врз климатските промени. Процените се различни, но според Обединетите нации, системот за храна има удел од околу 31% во емисиите на стакленички гасови предизвикани од човечки фактор. Петте најголеми светски производители на месо и на млечни производи заедно создале повеќе од 578 тони стакленички гасови, што е повеќе од произведените стакленички гасови од страна на трите најголемите компании за фосилни горива поединечно – „Ексон мобајл“ (577 тони), „Шел“ (508 тони) и БП (448 тони).

 

Поврзаноста меѓу снабдувањето со храна и животната средина е јасна, но дали потрошувачите се свесни колку нивниот избор на храна влијае врз климата и, доколку се свесни, како таа свест влијае врз нивното однесување кон потрошувачката? Се наметнува уште едно прашање: какви активности преземаат прехранбените компании за да го придвижат светот кон снабдување со храна што води грижа за климатските промени?

 

Тоа се дел од прашањата во годишниот извештај на „Керни“ (2022 година), посветен на Денот на планетата Земја и спроведен на примерок од 1.000 американски испитаници. Резултатите од студијата, заедно со колективните активности на потрошувачите, компаниите за храна и законодавците, наведуваат на проекцијата дека до 2030 година рутинскиот избор на храна на поголемиот дел од американските потрошувачи, доброволно или не, ќе биде насочен кон климата.

 

 

Ако се разгледаат одлуките на потрошувачите околу изборот на храна и колку често тие го земаат предвид влијанието врз животната средина, се забележуваат две основни димензии – прекурзори и „момент на вистината“. Прекурзорите се факторите што влијаат врз контекстот што одредува каде се набавува храна. „Момент на вистината“ е тоа што се случува кога потрошувачите ќе земат производ од полицата, ќе нарачаат во ресторан или ќе додадат одреден артикл во онлајн - кошничката.

 

Прекурзорите имаат три основни двигатели. Истражувањето на „Керни“ покажува дека можноста да се најде и да се подготви храната што потрошувачите најмногу ја сакаат е највлијателниот прекурзор (77%). Следуваат културата, преференциите на вкусот и поврзаноста со познатата храна (46%), па гладот или желбата да се јаде веднаш (44%).

 

За да се разбере „моментот на вистината“, „Керни“ ги измери трошоците, вкусот и начинот на исхрана, односно како овие фактори и грижи за животната средина влијаат врз изборот на храна. Очекувано, вкусот и цената се на прво и второ место во сите три канали (малопродажен, угостителски и онлајн-канал).

 

Влијанието врз животната средина се цени речиси двојно повеќе во трговскиот канал отколку во угостителскиот. Околу 27% од испитаниците посочиле дека еколошките проблеми имаат значително влијание врз нивниот специфичен избор на храна во маркетите, во споредба со 21% при купувањето преку интернет и 15% во рестораните.

 

 

За разлика од веганите, климаворите практикуваат начин на исхрана што е помалку дефиниран од состојките. Наместо тоа, климаворите активно прават избор на храна врз основа на нејзините климатски влијанија, практикувајќи низа прехранбени компромиси што се во полза на планетата. Тоа не е само ниша-тренд, туку движење во подем, чии приврзаници се обидуваат да ги разберат климатските импликации од нивниот избор на храна.

 

 

Според климаворите, консументите може да преземат мали, но важни чекори кон новиот начин на исхрана. Луѓето не мора да се откажат од месото за да направат разлика. Дури и малите промени, односно јадењето помалку месо и повеќе зеленчук или замената на говедското месо со пилешко, може да го намалат индивидуалниот климатски отпечаток.

 

 

Околу 80% од испитаниците изјавиле дека имаат одредена свест за поврзаноста меѓу изборот на храна и животната средина, но истакнале оти одредени пречки ги спречуваат да преземат акција во таа насока. Според резултатите од истражувањето, потрошувачите најмногу се грижат за влијанијата врз животната средина што можат да ги почувствуваат. Само 15% се опишале како „многу свесни“ за влијанието на нивниот избор на храна врз животната средина. Половина или повеќе од вкупниот број испитаници сметаат дека еколошката храна е прескапа.

Вториот најголем приговор кај сите групи е неподготвеноста да се усвои нов начин на исхрана, што укажува на тоа дека испитаниците сè уште се бинарно поделени на омнивори (сештојади) и вегетаријанци, наместо да размислуваат за компромис меѓу двата пристапа.

 

 

Ако колективно се анализираат активности на потрошувачите, производителите, трговците и законодавците, проекциите на „Керни“ се дека до 2030 година најголемиот дел од рутинскиот избор на храна на поголемиот дел од американските потрошувачи ќе биде насочен кон климата. Единственото прашање е дали климаворизмот ќе биде принуден или доброволен избор, а тоа води до улогата што FMCG-компаниите и трговците на мало можат да ја одиграат.

 

Додека потрошувачите полека го преиспитуваат сопственото однесување при купувањето, прехранбените компании веќе почнаа да создаваат попривлечни еколошки алтернативи и се стремат да ги постигнат глобалните климатски цели. Прехранбените компании трагаат по нови извори на снабдување, како што се вертикалното урбано земјоделство, хидропонските стакленици, клеточно произведеното месо и други иновативни решенија што го минимизираат пакувањето, особено пластиката, го продолжуваат рокот на траење, го намалуваат отпадот од храна и ги оптимизираат транспортните трошоци.

 

 

Пет едноставни принципи што можат да им помогнат на производителите и на трговците што сакаат да почнат иницијативи за заштита на климата:

 

1. Избегнувајте екоманипулација по секоја цена. Подобро е да почекате отколку да се тркате на пазарот со недоволно осмислени содржини и акции.

2. Наместо лажна поддршка, поттикнете ги потрошувачите свесно да ја избираат храната што е погодна за климата преку соодветни ознаки на пакувањето, ПОС-материјали и рекламни кампањи.

3. Поставете си амбициозни цели за намалување на емисиите на стакленички гасови, вклучете „климатски резултати“ во работењето и ангажирајте ги дистрибутерите и потрошувачите во секој дел од процесот.

4. Насочете се и развивајте го сегментот потрошувачи што се свесни за климатските промени преку наградување, истовремено градејќи заедници на климавори.

5. Движете се подалеку од еднодимензионалните понуди (на пример, алтернативи базирани на растенија) и инкорпорирајте нови достигнувања (клеточно произведеното месо, ферментација) во развојот на новите производи.

 

Доколку FMCG-индустријата не ги усвои доброволно овие принципи и не го прифати фактот дека бројот на климавори се зголемува, тогаш правилата на игра ќе бидат наметнати однадвор. Прехранбените компании што дејствуваат сега ќе ја освојат иднината и во тој процес ќе придонесат за колективната одговорност да ја спасиме планетата.

 

 

 

„Керни“ е глобална консултантска фирма за менаџмент, со мрежа од над 3.600 луѓе што работат во повеќе од 40 земји. Соработува со повеќе од три четвртини од 500-те најголеми американски компании на листата на „Форчн“, како и со највлијателните владини и непрофитни организации.

 

Кори Чафин, партнер-соработник.