Антонио Зрилиќ: Управувајте со залихите, а не тие со вас

Дали ги мерите и споредувате индикаторите за вредност или количество? Ќе наведеме и ќе се обидеме да објасниме некои од индикаторите што се користат во управувањето со залихите

Автор: Антонио Зрилиќ, „Логико“

Првата одлука со која треба да се соочите кога зборувате за мерење и клучни индикатори за работата на магацинот е: Дали ги мерите и споредувате индикаторите за вредност или количество?

Повеќето темелни мерки на залихите се во единици на мерење (Ј / М). Овие можат да бидат парчиња, литри, килограми, метри должина, литри или други единици, и варираат од SKU до SKU. Единиците за мерење се најкорисни за набљудување од оперативна перспектива или при анализа на одредена ставка (SKU). Општо, различни предмети не можат да се сумираат (не можете да сумирате круши и јаболка) освен ако сите се многу слични. Кога се анализираат состојбите на залиха или историјата на продажбата, индивидуална единица за производство е многу важна и единиците за мерење често се користат за анализа.

Гледано од финансиска перспектива, главниот фокус е ставен на средствата инвестирани во залихите, брзината на прометот на средствата и изгубената продажба или профит.

Клучни индикатори за успешност на бизнисот со залихи

Подолу ќе наведеме и ќе се обидеме да објасниме некои од индикаторите што се користат во управувањето со залихите.

Коефициент на обрт на залихите (Turnover Ratio)  - коефициентот на обрт на залихите е показател за деловното работење што покажува колку пати е продадена просечната залиха во одреден временски период, односно кажува колку пати производот имал обрт во текот на годината. Општо земено, колку е поголем коефициентот на обрт на залихите толку е подобро.

Денови на врзување на залихите (Inventory Days) - овој индикатор е поврзан со односот на прометот и се пресметува со делење на бројот на денови во годината со односот на прометот, и со тоа се добива бројот на денови потребни да се продадат постојните залихи според просечната стапка на продажба. Тој ни кажува колку време нашите средства се замрзнати на залихи и колку време ни треба за да ги вратиме во готовина.

GMROI (Gross Margin Return on Investment или ROI залихи) - е индикатор кој ја зема предвид бруто-добивката заработена на секое евро од вашата инвестиција во залихите. Пресметката е (бруто-маржа во евра) / (просечни залихи во евра). На пример, да речеме дека вашата годишна бруто-маржа, или вашата годишна бруто-добивка, е 250.000 евра, а вашата просечна залиха е 200.000 евра, тогаш вашиот GMROI е 1,25 (понекогаш GMROI се множи со 100, а во тој случај би бил 125). GMROI обично се користи за процена на залихите во малопродажба или во дистрибуција, а поретко од производителите. GMROI ви кажува колку секое евро инвестирано во залихи заработува во бруто-добивката. Во примерот погоре, секое евро инвестирано во залихи произведе 1,25 евро бруто-добивка.

Turn/Earn Index - е лесен начин да се проценат залихите во целост или индивидуалните производи дали се вредни за складирање и продажба. Turn/Earn Index е комбинација на односот на прометот на акциите и маржата на одредена ставка. Компаниите обично бараат минимален индекс од 100 до 150, иако има многу причини за поголеми или пониски броеви. Најмногу зависи од тоа дали сте дистрибутер или производител. Производителите понекогаш се задоволни со понизок индекс од 100 за одделни SKU. Причините може да бидат поширока линија на производи, или за поддршка на резервни делови или компоненти, или за задоволување на побарувачката од специфични сегменти на пазарот. За трговијата, може да биде потребен и повисок индекс од 150. Причини за повисок индекс може да бидат ограничениот простор на полицата или потребата за готовина.

Стапка на ажурираност на залихите ((Inventory Record Accuracy - IRA) е мерка што покажува колку официјалните записи за залихи соодветствуваат на физичките залихи. Многу менаџери ги поистоветуваат IRA со циклично броење, но има многу повеќе од само броење. Единиците за мерење се засноваат на вредноста или количеството. Овие две основи имаат различни цели и можат да дадат многу различни резултати. Сметководителите и финансиските ревизори претпочитаат мерења засновани на точност и ажурираност, базирани на вредност. Нивната грижа е да обезбедат дека вредноста на залихите наведени во книгите и даночните пријави е точна на вкупното ниво. Недоследностите на одделни ставки не ги загрижуваат премногу, под услов позитивните и негативните разлики да бидат приближно еднакви и вкупната вредност да биде иста. Логистичките професионалци имаат посилен интерес за точноста на секоја единица за чување на залихи (SKU). Ако една SKU има дефицит, ретко може да се замени со друга или со друга што може да има вишок.

Првата одлука со која треба да се соочите кога зборувате за мерење и клучни индикатори за работата на магацинот е: Дали ги мерите и споредувате индикаторите за вредност или количество?

Некои компании ги следат и ги контролираат индикаторите за денот на врзување и гледаат на сè што е над тоа временско гледиште, додека некои компании ги користат стапките на обрт како главна мерка затоа што им кажува за нивната ликвидност и ефикасноста на нивните средства (залихи). Добро е да ги поврзете овие индикатори за складирање со маржата или профитот што индивидуалните артикли го прават за вас. Без разлика дали сакам да признам или не, профитот е она околу кое сè се врти и ви треба за да ги постигнете сите други (повисоки и подолгорочни) цели на вашата организација. Друг совет е да комбинирате повеќе KPI бидејќи користењето на само еден понекогаш може да ја наруши сликата.

Приказната со управувањето со залихите и нивната оптимизација нема крај и постојано се врти во круг. Овие шест чекори што ги опишавме во оваа серија ќе ви помогнат (доколку ги извршувате редовно) да ги одржувате залихите под контрола и вие да управувате со нив, а не тие со вас. Мојата желба беше да ви ги дадам алатките со кои ќе биде можно да се нахрани волкот (читајте за да ги задоволите клиентите), и овците да бидат на број (ова повторно гласи дека трошоците се оптимални и под контрола). Важно е да се напомене дека ниту еден метод, дури ни овој, нема да ја заврши работата само за вас. Покрај редовното поминување низ овие чекори, ќе треба да носите и одредени стратешки и оперативни одлуки на дневна основа. И запомнете дека најлошата одлука што можете да ја донесете е таа - да не ја донесете.