Валикон: Перцепција за промената на цените во Адриа Регионот

Почнувајќи од третиот квартал на 2023 година, Адриа Регионот се наоѓа во критичен момент од аспект на видливите промени во расположението на потрошувачите.

Извор: „Валикон“, www.valicon.net

Во динамичната слика на Адриа Регионот, перцепциите на потрошувачите играат клучна улога во обликувањето на трендовите на пазарот. Како што се движиме низ сложената патека на локалниот пазар, увидите добиени од темелното истражување – „Нова нормалност“ на „Валикон“ се особено важни.

Почнувајќи од третиот квартал (Q3) на 2023 година, Адриа Регионот се наоѓа во критичен момент од аспект на видливите промени во расположението на потрошувачите. Една впечатлива забелешка, нагласена во извештајот, е континуираното истакнување на свеста на потрошувачите за значителната ескалација на цените на производите. Во контекст на економските флуктуации и глобалните трендови, потрошувачите во Адриа Регионот забележуваат забележителен пораст на цената на стоките за секојдневна потрошувачка.

Извештајот „Нова нормалност“ го нагласува заедничкото расположение на четирите најголеми пазари во Адриа Регионот – Словенија, Хрватска, Босна и Херцеговина и Србија. Потрошувачите продолжуваат да се борат со забележителен пораст на цените на производите што редовно ги купуваат.

Сепак, тоа што го издвојува третиот квартал во 2023 е нијансата во перцепцијата на промените на цените (графикон 1). И покрај постојаниот пораст на цените, анализата открива светло на крајот од тунелот, односно дека перцепцијата за овие промени е на најниска точка досега (исклучок е Хрватска, каде што ситуацијата останува речиси непроменета во споредба со изминатиот период).

Овој интригантен пад во перцепцијата сугерира потенцијално подобрување на очекувањата на потрошувачите или, пак, нивно прифаќање на доминантните економски услови во Адриа Регионот.

Графикон 1

Регионални нијанси: Преглед низ пејзажот за перцепција на цените од потрошувачите во Адриа Регионот

Дали во последните еден-два месеца забележавте промени во цените на производите што вообичаено ги купувате?

Очекувани промени во перцепцијата се забележуваат во Словенија, каде што се појавува забележителен тренд (Q2 – 58% и Q3 – 43%), бидејќи податоците предвидуваат намалување на перцепцијата за идните зголемувања на цените. Овој податок укажува на потенцијална стабилизација или дури и на благ пад на немилосрдната нагорна траекторија на перцепцијата на цените. Во Хрватска се наѕира неизвесност, односно се издвојува како единствен случај од земјите од регионот, каде што перцепцијата за промената на цените останува речиси непроменета (Q2 – 68% и Q3 – 67%). Во Србија се појавува зрак на оптимизам и се отсликува расположението забележано во Словенија, што можеби и укажува на пад на очекувањата за идни покачувања на цените (Q2 – 61% и Q3 – 50%). Босна и Херцеговина се приклучува кон оптимистичката траекторија и се усогласува со Словенија и со Србија, во врска со падот на перцепцијата за идните зголемувања на цените (Q2 – 62% и Q3 – 56%).

Овој колективен оптимизам може да сигнализира потенцијална пресвртница за потрошувачите во регионот, нудејќи им надеж во услови на економски предизвици.

ПРОМЕНА НА ЦЕНАТА НА ОСНОВНИТЕ ДОБРА ЗА ДОМАЌИНСТВОТО

Како што се спушта завесата на третиот квартал, голем дел од потрошувачите од Адриа Регионот се подготвуваат за дополнителни турбуленции на цените на основните производи за домаќинството.

Истражувањето го нагласува преовладувачкото очекување за континуирани покачувања на цените, со фокус на категоријата храна и основни производи (графикон 2). Ова откритие ги повторува зголемените економски притисоци врз домаќинствата во регионот.

Графикон 2

Очекувања за зголемување на цените

Како се променија трошоците за основните добра во вашето домаќинство во изминатите три месеци? (Трошоците за... сега се...)

Како очекувате да се променат трошоците за основните производи во вашето домаќинство во следните три месеци? (Очекувам трошоците за...)

Загриженост на потрошувачите: трошоците за живот заземаат централно место

Зголемените трошоци за живот се примарна грижа за потрошувачите од регионот. Повеќе од 60% од потрошувачите во Србија, Хрватска и Босна и Херцеговина очекуваат значителен пораст на основните добра за домаќинството. Овој феномен ја одразува вознемиреноста на поголемиот дел од потрошувачите за одржливоста на сегашните економски услови. И покрај доминантната загриженост, доброто во оваа ситуација е што очекувањата за дополнителни зголемувања на цените остануваат релативно пониски од воочените промени. Во Словенија, особено, се забележува ветувачко сценарио, каде што само 53% од испитаниците очекуваат идни зголемувања на цените.

ПРОМЕНИ НА НАВИКИТЕ ЗА КУПУВАЊЕ

Среде економските флуктуации и глобалните несигурности, преовладува една константа, а тоа е склоноста кон економски исплатливо купување (графикон 3).

Графикон 3

Промена на навиките за купување

Како потрошувач, дали ќе преземете нешто за да ги промените вашите навики за купување, однесување и управување со парите?

Извештајот „Нова нормалност“ нагласува дека потрошувачите во сите четири земји продолжуваат да ја прифаќаат привлечноста на попустите и се одлучуваат за попристапни опции, зајакнувајќи го овој долгогодишен тренд. Купувањето во синџири маркети што се вредносноцентрични останува распространета практика и создава потрошувачко чувство што фаворизира штедливост. Најголем процент е забележан во Хрватска, каде што дури 70% од испитаниците се изјасниле дека преземаат одредени чекори за навиките на купување, односно купуваат поевтини производи. За купување поевтини производи позитивно се изјасниле повеќе од 60% од испитаниците во Србија и во Словенија, додека во БиХ 54% се одлучиле да купуваат поевтини производи.

И покрај пролиферацијата на моделите базирани на претплата/членство на пазарот, изненадувачки е што приближно 50% од потрошувачите во Адриа Регионот сè уште покажуваат колебање кон обврските за претплата и членство во големите синџири маркети. Ова колебање произлегува од желбата за флексибилност и внимателен пристап кон долгорочните финансиски обврски. Извештајот фрла светлина и врз трајната привлечност на менталитетот „плати-и-оди“, при што потрошувачите ја ценат слободата да избираат услуги и производи без да бидат врзани за претплата и членство.

Како заклучок од истражувањето „Нова нормалност“ се извлекува промената на однесувањето на потрошувачите во Адриа Регионот во текот на третиот квартал од 2023 година. Непоколебливата посветеност на купувањето според буџетот и остроумниот пристап кон членствата и инвестициите се живописна слика на базата потрошувачи во новата економска сложеност.

Навигација кон иднината: несигурности и можности

Додека поминуваме низ сложената траекторија на перцепциите на потрошувачите, Адриа Регионот се наоѓа на крстопат. Порастот на цените е реалност и опстојува, но суптилните промени во перцепцијата навестуваат заедница која се приспособува на економската клима што се развива.

Поглед кон психата на потрошувачите

Податоците од истражувањето дејствуваат и како компас кој ги води засегнатите страни низ сложеноста на потрошувачките чувства. Тие не само што ги истакнуваат непосредните грижи, туку и ги идентификуваат потенцијалните можности во предизвикувачки услови. Разбирањето на потрошувачите е императив и за бизнисите и за креаторите на политики, бидејќи и тие се движат низ комплексноста на пазарот.

Импликации за бизнисите и креаторите на политики

Компаниите што работат во Адриа Регионот мора да преземат проактивен пристап за решавање на проблемите. Брендовите мора да ги усогласат стратегиите со економската реалност, имајќи ги предвид ценовните структури и вредносните предлози што резонираат со еволуирачкото расположение на потрошувачите.

Од друга страна, креаторите на политики можат да ги искористат овие сознанија за да формулираат насочени интервенции, адресирање на основните причини за стравувањата на потрошувачите и поттикнување на економската стабилност.

За истражувањето:

Со помош на истражувањето „Нова нормалност“, „Валикон“ нуди детален квартален увид во одѕивот и промените во однесувањето на потрошувачите во актуелната ситуација во Адриа Регионот. Истражувањето е спроведено во рамките на онлајн-панелот на испитаници JazVem/JaZnam. Резултатите се репрезентативни за онлајн-популацијата на возраст од 18 до 75 години по пол, возраст, образование и регион.

Период на спроведување и големина на примерокот:

2022 – Q4: 18-21.11.2022 година; БиХ (n=513), Хрватска (n=522), Словенија (n=520), Србија (n=510)

2023 – Q1: 17-20.2.2023 година; БиХ (n=519), Хрватска (n=523), Словенија (n=521), Србија (n=525)

2023 – Q2: 19-22.5.2023 година; БиХ (n=527), Хрватска (n=518), Словенија (n=517), Србија (n=519)

2023 – Q3: 18-20.8.2023; БиХ (n=510), Хрватска (n=528), Словенија (n=514), Србија (n=510)